Παρατηρώ με τις τελευταίες εξελίξεις την πίεση , την αγωνία και την οργή να σημαδεύουν κάθε δράση. Οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν με δέος και έκπληξη τη μείωση του μισθού τους σα να είναι αυτό κάτι απίστευτο, απαράδεκτο, ασυμβίβαστο με την εποχή και το κοινωνικό στάτους. Ζώντας αρκετές δεκαετίες τώρα με διαρκή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, του εισοδήματος, των συνθηκών εργασίας, των δικαιωμάτων, νομίσαμε πως όλα τούτα είναι μεγέθη δεδομένα, ακλόνητα, μεταβαλλόμενα μόνο προς τη θετική τους φορά. Μέσα στο περιβάλλον της ευημερίας μάθαμε να νιώθουμε ασφαλείς εξαιτίας των πόρων μας, και πάνω σε μια τέτοια βάση να χτίζουμε τη ζωή μας με την αίσθηση ότι την κρατάμε στα χέρια μας. Πλήθος οι ιδέες, τα συνθήματα, οι παρακινήσεις-εξ ανατολών και εκ δυσμών- στο να πάρουμε τον έλεγχο της ζωής μας στα χέρια μας, και πολλά και ποικίλα τα μέσα προς τούτο: αυτοβελτίωση, καλλιέργεια θετικών σκέψεων, άρνηση της εξουσίας, άκρατος καταναλωτισμός, αμοραλισμός και απουσία ηθικής συνείδησης, επανάσταση σε κάθε τι που φαντάζει δεσμευτικό, είτε πρόκειται για αξία είτε για οποιαδήποτε κοινωνική σύμβαση ή για οποιαδήποτε γενικότερα μορφή ευθύνης. Σιγά –σιγά ενστερνιστήκαμε την ιδέα ότι είμαστε πραγματικά κύριοι της ζωής μας και εναπόκειται πια στις κατάλληλες επιλογές μας η ευτυχισμένη της έκβαση.

Και ξαφνικά χωρίς να το υποψιαζόμαστε βλέπουμε τα πράγματα να γυρνούν ανάποδα, και η βάση να αρχίζει να τρέμει. Από κει που μιλούσαμε για «κεκτημένα δικαιώματα» σαν κάτι ιερά ακλόνητο αντιμετωπίζουμε αμείλικτες μειώσεις των εσόδων μας, αυξήσεις των φόρων, απολύσεις, κατάργηση δικαιωμάτων τόσο απλά κι εύκολα , με απανωτές κυβερνητικές αποφάσεις που λες και αγνοούν εντελώς τις αντιδράσεις τις πορείες και τους ξεσηκωμούς μας αλλάζουν απρόσμενα το τοπίο. Πίσω από την οργή, (οι πολιτικοί, οι ρεμούλες, οι κακοί χειρισμοί) , ο φόβος και η ανασφάλεια. Δεν το είχαμε υπολογίσει αυτό.

Τι είναι αυτό που μας φοβίζει; Μήπως αλλάξουμε βιοτικό επίπεδο; Μήπως αντί για τέσσερα είδη τυριών υπάρχει μόνο ένα στο ψυγείο μας; Μάλλον κάτι πιο βαθύ: «γιατί δεν μπορώ να έχω τον έλεγχο; γιατί συμβαίνουν πράγματα που αφορούν τη ζωή μου και εγώ- αντίθετα μ’ αυτό που είχα μάθει να ασκώ- δεν μπορώ να έχω καν λόγο;»

Αυτή είναι μια σκέψη που μπορεί στην απόληξή της να φέρει σε τρομερό αδιέξοδο και ανατροπή έναν άνθρωπο όταν έχει εγκλωβιστεί στην ιδέα της δικής του κυριότητας πάνω στη ζωή του. Ωστόσο μπορεί να υποψιάσει κάποιον για μια άλλη πραγματικότητα:. Δεν είναι τόσο «δεδομένα» τα πράγματα της ζωής μας. Δεν ορίζουμε και τόσο τις εκβάσεις της. Καλύτερα, δεν γνωρίζουμε καν τι θα φέρει η καινούργια μέρα. Ό,τι έχουμε σαν βεβαιότητα μπορεί κάλλιστα να ανατραπεί σε μια στιγμή. Υγεία, οικονομικό επίπεδο, σχέσεις, η εσωτερική συναισθηματική μας ισορροπία, η διαύγεια του μυαλού μας, οι συνθήκες της ζωής μας. Παράγοντες έξω από τη θέληση, τις δυνατότητες ή την εξουσία μας παρεμβαίνουν στην πορεία μας και ανατρέπουν τους σχεδιασμούς και τα όνειρά μας. Μια μικρή ανισορροπία στα επίπεδα συγκεκριμένων ουσιών στον εγκέφαλο μπορεί να σε στείλει στο ψυχιατρείο για το υπόλοιπο της ζωής σου., ή ένα απλό μικρόβιο μπορεί να φέρει μη αναστρέψιμη παράλυση στο σώμα. Κάποιες φορές, σίγουρα, μπορούμε να κατευθύνουμε πιο σοφά τα συναισθήματα μας και να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας. Μπορούμε π.χ. με κατάλληλη εσωτερική στάση να γλιτώσουμε από έναν πονοκέφαλο, ή κάποιες άλλες νευροφυτικές παθήσεις ή με την υγιεινή διατροφή και την άσκηση να προασπίσουμε σ’ ένα βαθμό την υγεία μας , όμως δεν μπορούμε να γλιτώσουμε τελικά το σώμα μας από τη φθορά, τη γήρανση, το θάνατο.

Κι όμως αυτή η σκέψη δεν είναι τόσο μαύρη όσο η πρώτη της εντύπωση. Γιατί όταν αυτό το κέλυφος των βεβαιοτήτων πάνω στον εαυτό αρχίσει να ραγίζει τότε μπορεί κανείς να αρχίσει βλέπει την κυριαρχία του Θεού πίσω απ’ τα γεγονότα και πάνω από την ύπαρξή του. Και αυτό έχει έναν λυτρωτικό πυρήνα μέσα του. Δεν υπάρχει τίποτα πιο βασανιστικό για την ανθρώπινη ύπαρξη από το να φορτωθεί την ευθύνη να ορίσει μια ζωή που κατά πολύ την υπερβαίνει σε απαιτήσεις γνώσης, δύναμης, σοφίας, εξουσίας. Πώς εγώ, ένας άνθρωπος που δεν «χωράω» να αντιληφθώ ούτε ένα μυριοστό του σύμπαντος, που παλεύω να χειριστώ την ανασφάλειά μου μέσα από ένα σωρό δραστηριότητες, που μ’ένα λόγο ή μια σκέψη μπορεί να βιώσω ανεμοθύελλα στα συναισθήματά μου, ή ένα ατύχημα να ακυρώσει όλη τη δύναμη του μυαλού μου, πώς εγώ λοιπόν, γεμάτος άγνοια –όσους μεταπτυχιακούς τίτλους κι αν κατέχω-, γεμάτος ανάγκες-όσο δυνατό κι αν είναι το κοινωνικό μου προφίλ- ένας αδύναμος, θα μπορέσω να αποφασίσω τι είναι καλύτερο για τη ζωή μου και να αναλάβω την ευθύνη να την κατευθύνω με ασφάλεια; Τη ζωή τη βλέπω μέσα από το πολύ περιορισμένο οπτικό πεδίο που ορίζουν οι δυνατότητες της φύσης μου, και σ’ αυτό το πλαίσιο βέβαια μπορώ να αρθρώσω λόγο και γνώμη. Όμως τι μπορώ να πω για την αιώνια ζωή λόγου χάρη, ένα θέμα τόσο ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή μου; Ή τι μπορώ να πω για το Θεό, τη θυσία του Ιησού, την έννοια της αμαρτίας; Βεβαίως ακούγονται πολύ εύκολα και απροβλημάτιστα γνώμες πάνω σ’αυτά τα θέματα και μάλιστα με αρκετή αυτοπεποίθηση και απολυτότητα, μιας και τέτοια θέματα είναι έξω από τον ορίζοντα της επιστημονικής τεκμηρίωσης και επομένως ό,τι και να πει κανείς δεν έχει τον κίνδυνο της απόλυτης επιστημονικής διάψευσης.

Όμως πώς θα πω με βεβαιότητα τι πρέπει να κάνω απέναντι στο ζήτημα του θανάτου; Τι να πιστέψω και τι να περιφρονήσω; Ότι και να κάνω έχει καίριες συνέπειες επάνω μου. Και αν πρέπει να πιστέψω κάτι , μπορώ άραγε να το κάνω, σαν να είναι η πίστη διανοητική κίνηση;

Όλος αυτός ο προβληματισμός οδηγεί κατ’ αρχήν στην αίσθηση της πεπερατότητας σε αντίθεση με αυτήν της παντοδυναμίας και τούτο και μόνο αποτελεί άνοιγμα σε ρεαλιστικότερες θεάσεις της ζωής. Ύστερα, ο ορίζοντας της πραγματικότητας ανοίγει και για ενδεχόμενα πέρα από το όριο του φυσικού, και η υπόθεση «Θεός» γίνεται ξαφνικά πιθανή. Καθώς ανοίγει ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο άνθρωπος μπορεί να αναζητήσει να Τον «γνωρίσει». Αυτό είναι μερικές φορές μια ασυνείδητη εσωτερική κίνηση που δεν εμφανίζεται με κάποια θρησκευτική συμπεριφορά αλλά περιμένει σαν κρυφό υπαρξιακό αίτημα . -Όπως επίσης είναι πιθανό ο άνθρωπος να αδιαφορήσει γι αυτό το ζήτημα και να χαθεί και πάλι μέσα στην καθημερινότητά του.

Στην πρώτη περίπτωση αν κάποιος δηλ, ανοίξει τον εαυτό του στο να γνωρίσει το Θεό διαισθάνεται κατά περίεργο τρόπο ότι ο Θεός είναι «καλός». Και προχωρώντας, κάτι πολύ περισσότερο. Ότι είναι ένα «πρόσωπο» που τον αγαπάει.!( Όποιος δεν έχει νιώσει αυτό το βαθύ μυστικό όταν συλλογάται το Θεό δεν έχει προσεγγίσει τον ίδιο το Θεό αλλά το είδωλο του που η θρησκεία, η αθεΐα, οι παραδόσεις και οι δεισιδαιμονίες έχουν αιώνες τώρα σμιλέψει).

Και τι γίνεται τότε; Αρχίζει να γεννιέται ένα είδος εμπιστοσύνης. Τα λόγια του Ιησού αποκτούν βαρύτητα και αλήθεια μέσα στη σκέψη του. Μια καινούργια παράμετρος ξεπηδά: η έννοια της αμαρτίας .Φορτωμένη με αιώνες σκοταδισμού, όπλο επιβολής ανθρώπινου ελέγχου και εξουσίας, πλήρως απορρίψιμη και διαρρηγμένη ως έννοια στις μέρες μας, ξαναμπαίνει στο φακό της διερεύνησης για να ιδωθεί κάτω από αυτό που ο Ιησούς έχει να πει.. Και ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι για το Θεό είναι γεμάτος αμαρτία, κακό και απατηλότητα που κρύβεται πίσω κι από τις πιο ηθικές του συμπεριφορές. Συνακόλουθα, γεννιέται η ενοχή.

Καμιά έννοια δεν είναι τόσο ασύμβατη και ανυπόφορη για το πνεύμα του καιρού μας όσο αυτή της ενοχής. Ο σημερινός άνθρωπος αντιδρά «αλλεργικά» σε κάθε μορφή λογοδοσίας. Κουρασμένος, λες, από τόσους αιώνες όπου κάθε δημιουργική του κίνηση καταπνιγόταν από ενοχικά προστάγματα, πολλές φορές βγαλμένα μέσα από αυθαιρεσία και παραλογισμό, επαναστατεί στην ιδέα της λογοδοσίας εξ’ ολοκλήρου. Απαιτεί, η κάθε του επιλογή να έχει τόπο στο περιβάλλον του ανεξάρτητα από το αν σέβεται ή καταπατεί τις ζωές των άλλων.

Ωστόσο, όταν σαν ύπαρξη ανοίγομαι στο Θεό, συμβαίνει κάτι πραγματικά παράξενο. Αυτή η ενοχή που νιώθω σαν αποτέλεσμα της συνειδητοποίησης ότι είμαι αμαρτωλός, είναι ένα βίωμα στο βάθος του απελευθερωτικό αντί για συνθλιπτικό. Γιατί , έχοντας χάσει την ελπίδα από τον εαυτό μου, από τη δικαιοσύνη μου από τη δύναμή μου, μέσα από την ενοχική αίσθηση του εαυτού μου μπορώ να νιώσω τι σημαίνει ότι ο Ιησούς με αγάπησε έτσι όπως είμαι και θυσιάστηκε για μένα προσωπικά. Ότι είμαι τόσο πολύτιμος για το Θεό που ο Ιησούς φτάνει στο σταυρό ένα λόγο: να πάρει πάνω Του το πρόβλημα της αμαρτίας μου. Πάνω στο σταυρό ο ίδιος ο Ιησούς λογοδοτεί στο Θεό για την αμαρτία μου και πεθαίνει γι αυτό αντί εμού. Και μ’ αυτόν τον τρόπο εγώ δεν έχω να λογοδοτήσω πια. Η ενοχή έχει φύγει όχι γιατί την απωθώ ψυχολογικά και εκλογικεύω, αλλά με τον πιο ουσιαστικό τρόπο:γιατί η αιτία της –η αμαρτία- έχει εκδικαστεί και έχει τιμωρηθεί. Ο Θεός με φτιάχνει όχι ένα άτομο κομπλεξικό μέσα στις ενοχές του, ταπεινοφανές και μίζερο μέσα στη θρησκεία του, αλλά ένα πρόσωπο ελεύθερο, πολύτιμο, καθαρό στην πραγματικότητα.. Κι όλο τούτο γιατί ο Θεός θέλει να έχει αγαπητική σχέση μαζί μου!! Να το μυστικό της πασχαλινής ιστορίας.

Μέσα από ένα τέτοιο κάλεσμα νιώθω το πρόσωπό μου, όσο με τίποτα άλλο ποτέ. Αν δε φοβηθώ να περάσω μέσα από την ενοχή μπροστά στο Θεό, φτάνω στην πιο αληθινή απελευθέρωσή μου απ’ αυτήν.

Έτσι εγκαθίσταται μια σχέση αγάπης με το Θεό, μια σχέση προσωπική που υπερβαίνει κάθε τύπο και τελετουργικό, που δε χρειάζεται ζόφο, διάμεσα, σύμβολα, τελετουργίες, αλλά διέπει κάθε πτυχή και κάθε στιγμή της ζωής, αβίαστα όπως ισχύει η αλήθεια. Σε πρακτικό επίπεδο ακουμπάς με εμπιστοσύνη πάνω στην εξουσία Εκείνου που έχει τον τελευταίο λόγο σε κάθε τι.

Δε φοβάμαι, λοιπόν, να αλλάξω βιοτικό επίπεδο, γιατί μ’ αρέσει να μην εγκλωβίζομαι στους πόρους μου, να μην πατάω σε βεβαιότητες που τόσο εύκολα ακυρώνονται, να μην παίρνω ασφάλεια από κει που δεν υπάρχει. Μ’ αρέσει να διαβαίνω στηριζόμενος πάνω σε μια πραγματικότητα αληθινή και αιώνια ,όχι σε κάτι που κατασκευάζω ο ίδιος με αυθυποβολή, θέληση και φαντασία.