Διάβασα πριν αρκετό καιρό την συνέντευξη που έδωσε ο κ. Κώστας Γαβράς σε ένθετο κυριακάτικης εφημερίδας. Σε κάποιο σημείο ρωτήθηκε, ο σπουδαίος αυτός έλληνας σκηνοθέτης, αν πιστέυει στον Θεό. Η απάνηση ήταν: «Εβδομήντα χρόνια τώρα δεν τον έχω δει πουθενά.».
Σοκαρίστηκα κατα κάποιον τρόπο. Κι αυτό επειδή όταν έχεις να κάνεις με έναν άνθρωπο που η δουλειά του είναι να σου δείχνει πώς βλέπει τον κοσμο, είναι πολύ απογοητευτικό να συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι στη πραγματικότητα δεν βλέπει ένα μεγάλο μέρος του. Η άποψη του για τη ζωή και τον κόσμο, έχει ένα μεγάλο περιορισμό. Δεν βλέπει το Θεό.
Αυθόρμητα ήρθε μέσα μου ένα μήμυμα για αυτόν, ενα γράμμα που νιώθω την ανάγκη να του στείλω έστω κι αν δεν φτάσει ποτέ σε αυτόν.
Αγαπητέ κ. Κώστα Γαβρά!
Εντυπωσιάστηκα απο την τελευταία ταινία σας. Αφήνει πραγματικά το έντονο ίχνος της στην κοινωνία μας. Αναγνώρισα για άλλη μια φορά το ύφος σας, άκουσα την κραυγή σας στο άδικο και στο παράλλογο, το ερώτημα σας για το ακατανόητο της ζωής. Αλλα μόλις διάβασα τη συνέντευξή σας, αντιλήφθηκα το γιατί.
Πράγματι, όταν από το οπτικό πεδίο κάποιου λείπει ο Θεός, όλη η ζωή είναι ακατονόητη. Ρωτάς και ξαναρωτάς για τη ζωή , για τον πόνο, για την αδικία, για το θάνατο και σου απαντούν φιλοσοφίες, ή δεν σου απαντά κανείς. Κί ύστερα έρχεται η κραυγή. Μια κραυγή επανάστασης και αηδίας. Αυτό το «ποιος φταίει» που μας απασχολεί απο την πρώτη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, και που η απάντηση του για τους περισότερους, παίρνει τον δρόμο της έχθρας στο Θεό.
Στην πραγματικότητα βέβαια έχετε μια δικαιολογία επειδή η φύση των πραγμάτων του Πνεύματος είναι διαφορετική. Και ενώ στον φυσικό κόσμο η εικόνα είναι το δυνατότερο μέσον και η όραση ο σπουδαιότερος δίαυλος πληροφορίας του εγκεφάλου μας, στον χώρο του Πνεύματος είναι η ακοή. Ο Θεός γίνεται αντιληπτός πρώτα απο αυτό που λέει.
Μη ψάχνετε να δείτε το Θεό. Κάντε απόλυτη ησυχία κι ακούστε Τον. Ακούστε τον με το δεκαοκτάχρονο πνεύμα σας, που παρ’ ότι το εβδομηντάχρονο κορμί σας, σας προδίδει, εκείνο ακάθεκτο δεν χάνει την αίσθσηση, του «για παντα». Ναι εκείνη την αίσθηση του «για παντα» που είχατε στον πρώτο σας έρωτα. Την αίσθηση του «για πάντα» που προσπαθείτε να διαχειρηστείτε ενώ τα όρια της ζωής σας στενεύουν.
Το Θεό κυρίως τον ακούς. Μετά αρχίζεις να Τον βλέπεις. Όχι όπως τον βλέπουν οι αλαφροίσκιωτοι, αλλά όπως Εκείνος στου αποκαλύπτεται. Ξέρετε ένας στίχος στο «[1]Βιβλίο» Του λέει: «Εσύ είσαι Θεός κρυπτόμενος» Η αιτία για αυτό το κρυπτόμενος είναι το δυνατότερο και ωραιότερο πράγμα μέσα στη δημιουργία Του. Η αγαπητική σχέση. Μοιάζει πολύ με τον έρωτα και όμοια με αυτόν έχει ένα κακό. Λειτουργεί μόνο σε ένα περιβάλλον αυτοπροαίρετης προσφοράς. Ποιος θέλει με το ζόρι έρωτα; Ποιος τον απαιτεί και τον επιβάλει χωρίς να θεωρηθεί βιαστής;
Απο όταν γεννηθήκατε ο Θεός άρχισε να δημιουργεί αυτό το «ερωτικό» παιχνίδι γύρω σας, προσδοκώντας την ανταπόκρισή σας. Με μύριους τρόπους προσπαθεί να σας έλξει. Καθώς όμως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν τα καλέσματά Του γίνονται φωνές και ενίοτε κραυγές. Όλα όμως στηρίζονται στην ακοή.
Αυτό που βλέπετε είναι μόνο οι χειρονομίες που κάτι στο μυαλό σας τις αποκωδικοποιεί ως εχθρικές. Όμως λείπει ο λόγος, που συνοδεύει την εικόνα.
Κι ο λόγος λέει κάτι τέτοιο:
«Κώστα σ’αγαπώ! Θέλω να σου δώσω ζωή. Πάντα το ήθελα. Πριν φτιάξω το κόσμο ήσουν αυτός που με ενδιέφερε. Αλλά ήθελα να με θέλεις και σύ. Ετσι σε έφερα σε ένα κόσμο που σου έδινε την δυνατότητα να με προτιμήσεις. Κώστα εδώ και χιλιετίες φτιάχνω έναν άλλο κόσμο που δεν θα έχει το κακό μέσα του. Κώστα έλα! Χθες και σήμερα έφερα πράγματα στη ζωή σου για να σε εξασφαλίσω στο αύριο.
Κοίτα τι έφτιαξα για σένα! Κοίτα τη φύση. Κοίτα αυτόν τον πλανήτη. Αλλά και πέρα απο αυτον αν κοιτάξεις στο συμπαν, παντού θα βρείς το ύφος μου την τέχνη μου, το κάλεσμά μου. Παρ όλη την κακία και τη φθορά που χει πλημμυρίσει τη Γη, παρόλη τη μόλυνση και την καταστροφή που φέρνει η απομάκρυνση απο μένα συνεχίζει να είναι όμορφη. Τόσο όμορφη που μέσα στις ταινίες σου και παρά τις κραυγές της αγωνίας σου, γίνεται αντιληπτή ως τέτοια. Δεν έβαλα ομορφιά μόνο απο έξω σου, αλλά έβαλα και την ανάγκη της μέσα σου. Σε έφτιαξα να μπορείς να την καταλαβαίνεις. Ναι όπως το νερό έξω σου και η δίψα μέσα σου.
Τώρα ξέρω πως ο αντίζηλός μου μέρα νύχτα με διαβάλει μέσα σου. Για κάποιο λόγο εκείνον μπορείς και τον ακούς. Προσπαθεί να μεταχειριστεί τη δυνατότητα που σου έδωσα να επιλέγεις, για να σε σκοτώσει. Για να σταματήσει αυτό το «για πάντα» που ετοιμάζω να ζήσουμε. Και γω στέκω και το βλέπω, λέγοντας σου: Μην τον ακούς. Εχω ετοιμάσει για σένα αυτά που μάτι δεν είδε και αυτί δεν άκουσε, ούτε ανέβηκαν σαν επιθυμίες σε καρδιά ανθρώπου για να τα επιθυμίσει.»
Έτσι είναι! Άλλοι ψάχνουν, άλλοι όχι. Άλλοι ακούν, άλλοι όχι. Άλλοι βρίσκουν αυτόν που σκορπάει Ζωή γύρω Του και δεν θέλουν τίποτα άλλο, κι άλλοι όχι. Είτε το βλέπετε είτε όχι, είτε οι πολλοί γυρω μας συμφωνούν, είτε όχι, αυτό δεν αλλαζει τα δεδομένα. Συνεχίζετε να μην έχετε απάντηση στον θάνατο, και εν τούτοις να παράγετε υποκατάστατα του Θεού που προσπαθείτε να ξεριζώσετε απο τη ζωή σας.
Σήμερα έφτασα ξημέρωμα στην Πάτρα με καράβι. Είχα λίγο χρόνο και μπήκα σ’ ένα café κοντά στο σταθμό του τραίνου. Αριστερά σε μια γωνιά μια κοπέλιά απο αυτές που πουλάνε τον έρωτα. Απέναντι ένας δυό ξενύχτιδες , ενα ζευγάρι τουρίστες… Βρήκα θέση με θεα στο λιμάνι, τα καραβια, κι έκατσα. Περιμένοντας, έβγαλα απο την τσάντα μου το «Βιβλίο» Του. Το μάτι μου έπεσε σε αυτό το κομμάτι:
«διά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων και πάσα γλώσσα να ομολογήση ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος εις δόξαν Θεού Πατρός.» Φιλιππισίους 2:9-11
Σε αυτό το σημείο η καρδιά μου ξεχείλισε απο χαρά. Τα γράμματα λές και βγαίναν απο το κείμενο… «διά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ». Το στόμα μου ήθελε να τραγουδήσει. Σα να γεννιόταν ένας ύμνος μέσα μου εκείνη τη στιγμή. Ο στίχος όμως είχε και συνέχεια :
«και πάσα γλώσσα να ομολογήση ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος»
Το δυστύχημα καλέ μου κύριε Γαβρά είναι οτι μια μέρα – ούτως ή άλλως – θα γονατίσετε μπρος στον Ιησού Χριστό, το Θεό που δεν είδατε σε όλη σας τη ζωή, και με το στόμα σας θα πείτε : “Ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος”.
Ούτως ή άλλως.
[1] Αγία Γραφή